Het was me niet zo opgevallen, maar het schijnt echt zo te zijn. Het is stiller geworden in de Praagse straten. Zelfs café Blind Eyes heeft moeten sluiten. Hadden we in de jaren negentig nog zo’n 30.000 expats die in Praag rondhingen, nu zijn het er nog nauwelijks meer dan 3.000. De Amerikanen houden het voor gezien, uitgefeest en uitgekotst.
De Amerikaanse expats kwamen in de jaren negentig naar het Wilde Oosten om er de tijd van hun leven te hebben. Hier de blits te maken was een koud kunstje; voor de plaatselijke bevolking was wat uit het ‘Vrije westen’ al snel koel. Bovendien was Praag toen nog goedkoop en de VS welvarend. De Amerikaanse jeugd kon hier royaal leven en als ze geen dollars meebrachten konden ze goed verdienen met het geven van Amerikaanse taalles. Ze maakten dan ook geen aanstalten om een woord Tsjechisch te leren en vermeden het om met Tsjechen in contact te komen. Amerikanen leefden onder elkaar, kwamen in eigen kroegen samen en volgden cursussen aan eigen instituten. Maar het moet gezegd worden dat de Tsjechen niet op hen zaten te wachten.
De pijnlijkste situatie was tijdens een concert van The Plastic People of the Universe, de vermaarde en avant-gardistische rockband die ondergronds de nodige onrust bij de communistische heersers wist te veroorzaken. De band treedt nog steeds op en dat tot mijn grote genoegen. Toen traden ze op in Vagon in de Národní. Omdat er in The Prague Post een groot artikel had gestaan waren er veel Amerikaanse jongeren op af gekomen. Het was naar hun zin, al was het wat anders dan hard of snel, of commercieel. Zeker moment zag ik de meest schuwe bier over de toeschouwers gooien. Daar zijn Tsjechen niet van gediend; zonde om daarmee te gooien en dan nog over anderen. Er werd gekeken wie de dader was. Dit was heel anders dan hij op gerekend had en zonder bijval te oogsten, droop hij af.
Terwijl de mooie Praagse meisjes hen mijden, zoekt de Praagse politie hen juist op. Sinds Tsjechië een van de Schengenlanden is, is het voor mensen uit niet EU-landen moeilijker geworden hier een verblijfsvergunning te krijgen. Het is van de Tsjechen ook wel een beetje wraak, omdat Tsjechen in de VS al helemaal niet welkom waren. Maar hier wordt de US-mens dan geconfronteerd met een politie die het waagt hen op straat hun papieren te tonen. Dit heeft zelfs al tot pijnlijke uitzettingen geleid. Maar ook hun kansen op werk nemen af.
Voorheen was het al genoeg om native speaker te zijn om les te mogen geven. Tegenwoordig moeten ze ook nog een lesbevoegdheid kunnen overleggen en die hebben ze zelden. Verder heeft de economische crisis veel roet in het economische eten gestrooid, veel Amerikaanse bedrijven moeten zich bescheiden opstellen.
Op de foto het vermaarde café Globe, met boekwinkel. Het café probeert tegenwoordig de Amerikaanse jeugd te vermaken en te lijmen met quizzen en bingoavonden.
Het nu gesloten café Blind Eyes is niet alleen gesloten omdat er nog slechts 3.000 Amerikanen door de stad dwalen. De sluiting heeft vooral te maken met de vergunning. Omdat bezoekers van het café ’s nachts uitermate luidruchtig zijn, krijgt het geen vergunning meer. Hoewel ik er heel ver vandaan woon, kan ik me alles bij die geluidsoverlast voorstellen. Ik woon in een gebouw waarin verschillende reisbureaus appartementen verhuren en het is zonder meer overduidelijk dat Amerikanen de luidruchtigste bezoekers zijn. Niet alleen is hun volume op orkaankracht, hun stemgeluid penetrant, maar het meest vervelend zijn de gilpartijen die hun woordenschat begeleiden.
Die woordenschat bestaat dan ook nog eens voornamelijk uit de woorden fuck of fucking. Het is natuurlijk zeer stoer, maar hoogst vervelend. Dat is ook hun bloeddorstiger taalgebruik. Het licht wordt niet uitgedaan, maar gekilld. Van een tegenstander win je niet, maar die kill je. Verontrustend werd het toen een paar jaar geleden sprake was om metrostation Národní třída tijdelijk te sluiten wegens bouwactiviteiten. Vanuit de bevolking werd hiertegen fel geprotesteerd. Een Amerikaan zond een ingezonden brief waarin hij zich uitsprak voor sluiting met als argument dat met de sluiting de daklozen er zouden verdwijnen die er toch maar rondhingen en het metrostation als openbaar toilet gebruikten. Dat daarmee het daklozenprobleem allerminst opgelost was, kwam niet in hem op. Een soort oorlog tegen terreur eigenlijk en even onzinnig.
In sommige cafés en restaurants blijven de tafels waar jonge Amerikanen zitten leeg. Niet alleen vanwege het lawaai, maar anders dan Tsjechen, kunnen zij niet gewoon aan tafel blijven zitten. Het is een gedraaf en gedoe van jewelste. Ze lopen met glazen alle kanten op en willen het liefst hun vaardigheden in allerlei kunstjes aan het publiek tonen. Je moet als Amerikaan iets hebben wat op anderen indruk maakt en waarmee je je een houding kan geven. Dat kan het in de lucht gooien van een glas zijn en dat onderhands opvangen of het erg stoer aansteken van de sigaret. Het is vooral veel show. Maar zoals het met haast alles gaat, er is een geluk bij het ongeluk. Ze blijven nooit lang. Wanneer de laatste hap naar binnen geschoven is willen ze al weer weg.
En nu dan vertrekken ze in veel gevallen naar Hong Kong. En daarmee komt een einde aan twee werelden, de Amerikaans en de Tsjechische, die moeilijk samengaan en al helemaal niet samen willen, afgezien van hier en daar een huwelijk. Ineens moet ik denken aan en Amerikaans meisje dat ergens in 1994 schat ik, kokhalzend vertelde dat ze een vrouw gezien had die haar oksels niet geschoren had. Daarmee ging het gesprek al verder dan wat meestal plaats vindt. Dat gaat zo: Waar kom je vandaan? Het was leuk je te ontmoeten. In verwarring blijf je dan achter. Tegenwoordig zou ik het volgende eraan toe willen voegen: We’ll meet again in Hong Kong. Maar niet heus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten