Levenswandel 2 Het land van aankomst

Het land van aankomst

Door in Praag te gaan wonen, bezorg ik mezelf een achterstand. Nooit zal ik zoveel van Tsjechië begrijpen als van het land van herkomst. Hoe weinig je ook weet van het land waar je gewoond hebt, die kennis is al snel meer dan die over het land van aankomst.

Inmiddels ken ik al heel wat koningen en keizers en begrijp ik waarom voor de oorlog een standbeeld van de Amerikaanse president Wilson in het centrum stond en waarom die tijdens de Tweede Wereldoorlog weggehaald is en na de oorlog niet teruggeplaatst is, ik kan alle communistische en democratische presidenten opnoemen, ik weet meer dan twintig Praagse theaters te vinden, ik begrijp wat bedoeld wordt met ik bel je later en ga zo maar door. De woordenschat, het spreek- en leestempo en de uitdrukkingvaardigheid die ik in het Nederlands heb zal ik in het Tsjechisch nooit bereiken en ik zal nooit voor een Tsjech aangezien worden, ook al zou ik accentloos spreken.

Nederland is al vijf jaar voor mij het zelfde land gebleven. Nederland is bevroren. Er komen geen nieuwe namen bij, het kalft eerder af door de sterfgevallen. Soms lees ik een Nederlandse krant waarvan ik aanvankelijk elke letter las, maar er gaandeweg sneller door heen ga. Ik lees alleen datgene waarvan ik al iets weet. Al wat ik niet weet, blijft onbekend. Erg is dat niet.
Ik zie Praag anders dan de Pragenaars. Iedereen zou moeten verhuizen omdat je je nieuwe omgeving dan niet als vanzelfsprekend ervaart; je hebt er meer oog voor. Ik vind Praag elke dag mooi omdat ik in Nederland heb gewoond. Door in Praag te wonen heb ik een scherper beeld van Nederland gekregen. Maar als je niet in Nederland woont, mag je er geen oordeel over hebben.
Bij elke ontmoeting komt het natuurlijk ter sprake: Hoe lang blijf je in Praag?
In een stad die door miljoenen toeristen en zakenlui wordt bezocht een normale vraag. Naar waarheid antwoord ik met: ik hoop de rest van mijn leven, maar je weet nooit.

Er valt van alles te zeggen over emigreren. Het wonderlijkste is wel dat je, ondanks de EU, al snel emigreert. De plaats waar je je belasting betaalt, bepaalt waar je officieel woont. Ik wilde helemaal niet emigreren, ik wilde enkel in Praag wonen. De gepredikte flexibiliteit, het globalisme en weet ik wat, bestaat eigenlijk niet. De mens is gebonden aan één plaats, zijn officiële adres, het adres van het belastingkantoor, de gemeente waarin de vreemdelingenpolitie zich bevindt en het kantoor van de verzekeringen. Het is gek dat de EU zich bezighoudt met hoe krom een komkommer mag zijn, maar niet in staat is te denken over een Europese belasting, Europese verzekeringen en noem maar op, zodat je niet bij elke verhuizing een complete helletocht door de bureaucratie moet maken.

Soms lijkt het dat emigreren pas geslaagd is als in het nieuwe land een nieuwe vriendenkring is samengesteld. Het toont aan dat landverhuizers vaak met hooggespannen verwachtingen vertrekken. Het is al met alles in het leven: hoe hoger de verwachtingen, hoe groter de teleurstellingen. Mocht men op zoek zijn naar nieuwe vrienden ga dan niet in het buitenland wonen. Ga er vanuit dat het vergaren van toekomstige nieuwe vrienden bijzaak is. Van groter belang zijn de vrienden die in het land van herkomst achterblijven.
Voor een deel van de oude vriendenkring betekent een landverhuizing de dood. Je bent niet meer in Nederland en daarmee besta je niet meer. De echte vrienden daarentegen leer je pas op grote afstand kennen. Het zijn vaak mensen waarmee niet eens zo’n hechte band bestond of het zijn juist zij met wie je al tientallen jaren het leven hebt gedeeld. Ik durf te beweren dat vrienden in het land van herkomst belangrijker zijn dan vrienden in het land van aankomst.

Ik blijf Nederlander; ik heb een Nederlands verleden en ik blijf leven in de Nederlandse taal. De Nederlandse taal maakt mij tot Nederlander, zo voelt het in elk geval in het buitenland. Daarom zijn vrienden en ook familie in Nederland van belang, maar daar staat tegenover dat als je het belangrijk vindt om zondags na de kerk bij oma op de koffie te gaan, je niet van land moet veranderen.
De landverhuizer moet aan een paar criteria voldoen:
• hij moet alleen kunnen zijn
• hij moet het niet in het nieuwe land willen gaan maken (zorg dat je financieel onafhankelijk bent)
• hij moet een talenwonder zijn of zonder taal kunnen communiceren
• hij moet niet denken dat ook maar iemand op hem zit te wachten
• hij moet lage verwachtingen hebben (dromen en dergelijke staan ver van de realiteit af)