Praag als Hollywood

Praag figureert vaak als filmdecor. Het is vermakelijk om in de wijk Nieuwe stad te wonen, maar op een ochtend in Rome wakker te worden. De auto’s hadden ’s nachts Italiaanse kentekenplaten gekregen en het Tsjechische opschrift Národní divadlo was veranderd in Teatro en de parkeergarage onder het Nationaal theater had ook al een andere naam gekregen.
Vorig jaar bleek zelfs een straat verderop, de straat Vojtĕšská, in een Russische straat te zijn veranderd (zie foto’s van de oorspronkelijke straat en als filmdecor).

Het heeft ook wel wat om in Praag de tram te pakken en om dan na een paar minuten in Londen te staan. Dan blijkt Námĕsti Miru (Plein van de vrede) een deel van Londen geworden te zijn, met de typische Engelse taxi’s en telefooncellen. Het is jammer dat ik zelden de gefilmde resultaten zie, maar als ik ze te zien krijg, is het vaak hilarisch. Voor de film wordt een niet bestaand Praag gecreëerd.

Op tv zijn vaak films of series te zien die in Praag spelen, te veel om ze uit elkaar te kunnen houden, maar sommige scènes zijn onvergetelijk. Zo wordt iemand geschaduwd en de tocht voert naar een café op het Kampa-eiland. De geschaduwde verdwijnt in het café bij de Duivelskreek, de ander wacht achter een boom totdat het object het café weer verlaat. Maar daar staat geen boom waarachter men zich kan verbergen, sterker nog, daar staat helemaal geen boom. Hiermee wordt de werkelijkheid nog op onschuldige wijze geholpen, maar het kan gekker.

In Mission Impossible zitten achtervolgingsscènes waarvan de beelden zodanig zijn gesneden dat er een heel ander Praag is ontstaan. Personages zitten in een café op het Oude stadsplein dat niet bestaat, in elk geval niet daar. Maar pas geleden viel ik halverwege in een film op een Duitse tv-zender en ik dacht Praag te herkennen. Ik bleef belangstellend kijken, vanwege Praag. Het bleek om XXX-Triple X (VS 2002) te gaan met louter voor mij onbekende acteurs en een verhaal dat ik niet kan navertellen, maar dat er ook eigenlijk niet toe doet, geloof ik. Het bleek inderdaad in Praag te spelen, tenminste deels en dat was lachen.

Op een gegeven moment zitten een man en een vrouw in het restaurant van Obeční dům, ook wel bekend als het Representatiehuis, een nogal filmgeniek gebouw. Er wordt de vrouw telefonisch medegedeeld dat de man met wie ze aan tafel zit een geheim agent is en dat hij vermoord gaat worden door een sluipschutter. De betreffende sluipschutter zit op het dak van het gebouw tegenover het Representatiehuis en heeft zich verstopt in en achter een standbeeld dat bestaat uit soldaten in actie. Op dat dak staat helemaal geen beeld en al helemaal geen van Legionairs of soldaten van het Rode leger. Toch komt dat beeld me bekend voor. Het heeft iets weg van het beeld Broederschap uit het park voor het Centraal station, maar dat is het zeker niet. Misschien gaat het om Het Atoomtijdperk uit 1958. Het beeld van Vincenc Makovský heeft ooit het Tsjechoslowaakse paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Brussel opgesierd en staat nu voor het voormalige gebouw van het Federale vergadering, naast het Nationale museum. Maar goed, ze vluchten het Representatiehuis uit en dan begint de pret.

Het Representatiehuis staat ongeveer op het laagste gedeelte van het heuvelachtig Praag, aan de oostkant van de rivier Vltava. Ondanks de lage ligging gaan ze trappen af en pas als een gedeelte is afgelegd, blijkt dat ze de Praagse burcht afkomen, aan de andere kant van de rivier. Dit blijkt uit een stukje van de Nerudova dat ik herken. Dat is zo’n beetje de mooiste straat van Praag en moest natuurlijk wel in de film. Maar daar zijn wel trappen, maar niet met in het midden een trapleuning waarop je naar beneden kan skaten. Dergelijke trappen bestaan wel in Praag maar niet daar. Ik vermoed dat ze de trap bij Albertov gefilmd hebben, naast het voormalige Pathologische Instituut, gelegen ten zuiden van het Karelsplein. En zo kan ik nog wel even doorgaan. In elk geval kan ik niemand aanraden om aan de hand van een film een tocht door Praag te gaan maken. Ik heb me zelfs wel eens in een stad vergist.

Ik had ooit de film De ondraaglijke lichtheid van het bestaan gezien, naar de gelijknamige roman van Milan Kundera, zonder er maar een moment aan gedacht te hebben ooit naar Praag te gaan. In Praag immers speelde de film grotendeels. Toen ik dan voor de eerste keer in Praag was vroeg ik me af waar dan toch die badhuizen waren. Die waren niet in Praag zo bleek, de badhuizen in de film waren in Boedapest. In de roman komen dan ook geen badhuizen voor.

[Besluit het lezen van dit stuk met het beluister van Cheepnis op de cd Roxy & Elsewhere van Frank Zappa. Toen Václav Havel president van Tsjechië werd, wilde hij Zappa als minister van financiën aanstellen, wat niet is doorgegaan.]